Wordt Delfts aardewerk nu nog gemaakt?

Delfts aardewerk heeft veel kunstenaars en ontwerpers geïnspireerd. Vooral de stijl is een bron voor nieuwe producten, maar ook de techniek van het tinglazuuraardewerk wordt nog steeds toegepast.

Gietklei en zeefdruk

Rond 1750 wordt Delfts aardewerk steeds minder populair. Er is concurrentie van keramiek uit Europa en China en van harder en goedkoper Engels servies. Rond 1800 zijn er nog tien plateelbakkerijen actief, maar na 1858 blijft alleen De Porceleyne Fles over. 

Om te kunnen concurreren met de nieuwe, geïmporteerde keramieksoorten past De Porceleyne Fles haar productietechniek aan. Onder eigenaar Joost Thooft ontwikkelt de fabriek een procedé, waarbij gietklei in mallen wordt gegoten. Dit versnelt het productieproces enorm.

In tegenstelling tot tinglazuuraardewerk is deze gietklei na het bakken al wit, en kan er direct op de klei worden geschilderd na de eerste bakgang (het biscuit). Hierover komt alleen nog transparant glazuur.

Vaas versierd met vogels en bloemen, De Porceleijne Fles, 1880 - 1920, collectie Rijksmuseum. In deze periode worden de producten van De Porceleijne Fles volgens de nieuwe techniek geproduceerd.

Gedrukte decoraties zijn nauwelijks te onderscheiden van handgeschilderd

Het traditionele Delfts aardewerk is handbeschilderd, maar in 1750 komt er een druktechniek voor het aanbrengen van decoraties: de transferprint. Tegenwoordig worden zeefdrukken gebruikt die nog maar moeilijk van handbeschilderingen te onderscheiden zijn. Vaak staat op dit soort voorwerpen ‘handmade’ in plaats van ‘hand painted’.

Modern Delfts aardewerk is nog steeds te onderscheiden van ander aardewerk: het is gemaakt in Delft, van witbakkend aardewerk of porselein en beschilderd óf bedrukt, vaak met motieven die teruggrijpen op het antieke Delfts aardewerk.

Piramides

De meeste hedendaagse producenten gebruiken de giettechniek die ook door De Porceleyne Fles gebruikt werd. In Nederland maakt alleen Koninklijke Tichelaar in Makkum nog steeds tinglazuuraardewerk volgens de oorspronkelijke techniek.

Bloempiramide, De Metaale Pot (toegeschreven aan), naar Lambertus van Eenhoorn, ca. 1692 - ca. 1700, collectie Rijksmuseum.
Jurgen Bey, bloempiramide van gestapelde 'emmers' (geïnspireerd op de 17de-eeuwse versie van het Rijksmuseum), 2007-2008, collectie Zuiderzeemuseum Enkhuizen. • Bron

Met de kennis hierover heeft Koninklijke Tichelaar 17de-eeuwse bloempiramides voor het Rijksmuseum gerestaureerd. En die vormen weer de inspiratie voor piramides in oude Delftse stijl in hun serie Pyramids of Makkum. Ontwerpers als Studio Job en Hella Jongerius hebben voor deze serie ‘moderne’ piramiden gemaakt die teruggaan op de 17e-eeuwse bloempiramide.

Delfts aardewerk is een inspiratiebron voor nieuwe interpretaties en modern design

Dutch Design

Vanwege een hernieuwde interesse voor oude ambachten, is Delfts aardewerk binnen Dutch Design een inspiratiebron geworden voor nieuwe interpretaties.

Vooral de Delftse vaas met tuiten (beter bekend als de ‘tulpenvaas’) daagt ontwerpers uit. Vanaf circa 1680 zijn deze vazen in allerlei vormen en maten op de markt gebracht. Kalebasflessen, komvormen en godinnen met tuiten op het hoofd –  vazen die soms wel twee meter hoog zijn. Hedendaagse ontwerpers als Guido Geelen, Ineke Hans en Wieki Somers grijpen voor hun ‘tulpenvazen’ terug op deze modellen.

Wieki Somers, bloemenvaas 'Faded Glory', 2007, met een middenstuk van Delfts aardewerk uit ca. 1690, collectie Kunstmuseum Den Haag.

Nog steeds is er een levendige handel in Delfts aardewerk

Erfgoed

Delfts aardewerk is een van de bekendste internationale symbolen voor de Nederlandse cultuur. Het is niet voor niks dat er nog steeds een levendige handel in Delfts blauw bestaat. De Koninklijke Porceleyne Fles, tegenwoordig werkzaam onder de naam Royal Delft, is de enige zeventiende-eeuwse fabriek die nog steeds actief is. Naast verkoop van Delfts blauw uit eigen fabriek, kan hier ook de Royal Delft Experience gevolgd worden over de geschiedenis van het aardewerk.

Daarnaast zijn er ook nieuwe producenten zoals Delft Pottery De Delftse Pauw (Heinen Delfts Blauw) waar Delfts blauw verkocht wordt en rondleidingen door de fabriek gegeven worden. De handel in historisch Delfts aardewerk is levendig, nog regelmatig verschijnen er nieuwe vondsten in programma’s als Tussen Kunst & Kitsch.