Druktechnieken voor keramiek

Transferprint

Transferprint, ook wel drukdecor genoemd, is een Engelse vinding uit het midden van de achttiende eeuw. Het blijkt al snel een uiterst geschikt middel om creamware Hard gebakken aardewerk met een crèmekleurige scherf, bedekt met een laag transparant loodglazuur. creamware te decoreren. Bij dit procedé drukt men een kopergravure eerst op speciaal geprepareerd papier, en dat papier weer op het voorwerp, dat al een keer gebakken is. Voorzien van een transparant glazuur gaat het nogmaals de oven in.

In Nederland zie je de techniek vanaf circa 1840 op Maastrichts aardewerk. Hij is te herkennen aan lijnen die zijn opgebouwd uit stipjes. Vaak sluiten de randen van de decoratie niet naadloos aan, terwijl een handbeschildering vloeiende lijnen heeft.

Decalcomanie

Rond 1870 ontstaat decalcomanie, het woord is afkomstig van het Franse décalquer wat overtrekken betekent. Hierbij drukt men een lithografie (steendruk) op geprepareerd papier en dat brengt het over op het voorwerp dat al geglazuurd is. De techniek is vooral op grote schaal toegepast aan het einde van de negentiende eeuw.

Zeefdruk

Bij de silkscreen- of zeefdruktechniek ligt transparant papier met het ontwerp op een fijnmazig gaas met een lichtgevoelige emulsie. Dat wordt belicht waardoor de donkere partijen in het gaas worden overgenomen. Die worden weggewassen en laten vervolgens de verfstof door.

Handbeschilderd is te herkennen aan vloeiende lijnen

Zeefdruk is moeilijk van handbeschilderd te onderscheiden. Soms kun je het raster zien waaruit het is opgebouwd. De techniek wordt vanaf 1950 op grote schaal gebruikt voor het decoreren van keramiek. Veel met zeefdruk versierde voorwerpen zijn in de twintigste eeuw toch voorzien van een handbeschilderd-merk, hoewel er geen penseel aan te pas is gekomen. De Porceleyne Fles hanteert sinds 2009 een apart merk, Royal Delft 1653, voor zeefdrukproducten.