Museum Arnhem

Theebus

Delft, 1700 - 1725

Rechthoekige theebus met verhoogde bodem, verticaal geribbelde wanden en cilindrische hals met schroefdraad. Rood, blauw, groen en geel op zwart fond. Decor: op iedere zijde een ovaal medaillon met rand in reliëf, waarbinnen bloeiende planten zijn geschilderd en daarbuiten bloeiende ranken in de hoeken van de wanden. Op bovenzijde bloemmotieven met ranken in de hoeken.

Voorwerpen van 'zwart Delfts' zijn zeldzaam. Over de hele wereld zijn er ongeveer 65 exemplaren bekend, uiteenlopend van theebusjes, koffiepotten en borden tot borstelruggen, plaques en bloemenvazen. De Delftse plateelbakkers ontwikkelden 'zwart Delfts' onder invloed van oosters lakwerk en Kangxi porselein met 'famille noir' decoratie dat naar Europa geëxporteerd werd. De productie van 'zwart Delfts' was moeilijk en is waarschijnlijk vooral een specialiteit van De Metaale Pot geweest onder Lambertus van Eenhoorn en zijn opvolger Cornelis Koppens. Van enkele andere fabrieken zijn ook gemerkte voorwerpen bekend, maar het aantal is gering. Bij 'zwart Delfts' is of het hele voorwerp voorzien van een witte tinglazuurlaag met zwart pigment waarin een polychrome versiering is aangebracht of de polychrome versiering is aangebracht waarna met de vultechniek de kleur zwart rondom de decoratie is aangebracht. Tijdens het bakproces kon er van alles mis gaan. Bij een te hoge baktemperatuur vloeiden bijvoorbeeld alle emailverven door elkaar heen en bij een te lage temperatuur smolten de emailverven niet en kreeg het geheel een bruine kleur. Museum Arnhem heeft een blauwwit theebusje eveneens met ovale medaillons gevuld met bloemen dat gemerkt is met LVE voor Lambertus van Eenhoorn van De Metaale Pot (AB 8917).

Plateelbakkerij
mogelijk De Metaale Pot
Productieplaats
Delft
Datering
1700 - 1725
Materiaal
aardewerk, tinglazuur
Afmetingen
geheel: hoogte 11 cm; geheel: breedte 7.3 cm; geheel: diepte 6.2 cm
Collection
Literatuur
Porcelain for palaces : the fashion for Japan in Europe, 1650-175
Stodel, Jac., The Splendour of Dutch delftware : an exhibition of 17th and 18th century Delft tin-glazed earthenware - p. 43, cat. nr. 28
Eliëns, Titus, Delfts aardewerk, Geschiedenis van een nationaal product, deel I - p. 188, cat. nr. 70
Aronson, Robert, Dutch Delftware : including selections from a distinguished Manhattan collector - p. 40
Museum Willet Holthuysen, Het wondere zwart van Delft
inventarisnummer
AB 8729