Kunstmuseum Den Haag

Twee schalen

Delft, 1773-1793

De twee identiek uitgevoerde, diepe schalen hebben een brede, vlakke rand met geschulpte buitenrand en afgekante hoeken. De vorm van de schaal herhaalt zich in die van de standring. De decoratie toont een landschappelijk tafereel met twee figuren onder een boom. Voor de toepassing van de symmetrische randversiering greep men terug op het voor die tijd ouderwetse lambrequinmotief en krullend blad- en bloemwerk. Toch paste men in de tweede helft van de achttiende eeuw ook eigentijdse ornamenten in rococo stijl toe, zoals op een 1760 gedateerd bord uit bakkerij De Porceleyne Byl en op de voet van een tuinvaas uit De Witte Ster.

De sierornamenten op de onderkant zijn ontleend aan Oosterse symbolen uit de Taoïstische en Boeddhistische iconografie, zoals die werden aangetroffen op het eerste geïmporteerde blauwwitte exportporselein.

Afgezien van ondiepe schaalvormen met een lage opstaande rand en het hier beschreven rechthoekige model, brachten de Delftse producenten reeds vanaf omstreeks de jaren veertig van de achttiende eeuw een diep vierkant model op de markt. Gelet op diverse Z:Dex gemerkte exemplaren was het Zacharias Dextra van plateelbakkerij de Drie Posteleyne Astonne die zo’n type voorwerp maakte en het zelfs van een fraaie goudbeschildering liet voorzien. Het Gemeentemuseum Den Haag bezit een dergelijke niet gemerkte schaal.

Van rechthoekige schalen die in een aantal verschijningsvormen werden geproduceerd, zijn naast ongemerkte exemplaren diverse gemerkte voorbeelden bekend. Het betreffen zowel afzonderlijke stukken als exemplaren die deel uitmaken van een servies. Uit plateelbakkerij De Witte Ster is een uitgebreid tafelservies bekend met als versieringsornament een gekroond familiewapen. Naast allerlei platgoed en voorwerpen als een terrine en een stel kandelaars behoort daartoe tevens ons type schal. Of onze schalen ooit tot een servies behoorden, is vooralsnog onbekend. Het zullen waarschijnlijk artikelen uit het productieassortiment zijn geweest die zowel afzonderlijk en als onderdeel van een servies waren te verkrijgen.

Plateelbakkerij
Plateelbakkerij De Witte Ster, eigenaar Dirck van den Berg [1773-1793]
Productieplaats
Delft
Merk
merk op onderkant ; figuratief teken van een ster DVDB 160 ; van: Dirk van den Bergh (1773-1793) van plateelbakkerij De Witte Ster
Datering
1773-1793
Materiaal/techniek
tinglazuuraardewerk (faience) beschilderd in kobaltblauw
Materiaal
tinglazuuraardewerk (faience) beschilderd in kobaltblauw
Herkomst
1904 legaat Kunstmuseum Den Haag ; - 1904 mr. A.H.H. van der Burgh
Literatuur
Van Aken-Fehmers 2001, II, cat.nr. 77
inventarisnummer
0400242
Creditline
Kunstmuseum Den Haag